20 juni 2013 en 2 juli
Fietsen langs locaties van migratie op Wereldvluchtelingendag 20 juni 2013.
We beleefden met de groep fietsers een bijzondere dag van uitersten: langs prachtige routes door de historische binnenstad van Utrecht en de bossen van Zeist, van eten en drinken in mooie tuinen tot een ijsje in de regen.
Fietsen langs rechteloze illegalen en langs plekken van hoop voor kinderen en vluchteling-studenten.We hoorden verhalen van vluchtelingen van nu en van vroeger. Eén ding werd overduidelijk: migratie is van alle tijden, levert moeilijkheden op, maar brengt ook veel goeds.
Vrolijkheid voor kinderen in asielzoekerscentra
Direct naast het startpunt bij het Protestants landelijk dienstencentrum ligt een asielzoekerscentrum (AZC). We bezoeken daar De Vrolijkheid, een netwerk van kunstenaars, theatermakers en musici. Ze helpen kinderen in de 35 Nederlandse AZC’s om hun ervaringen creatief te verwerken, hun talenten te ontdekken en vrolijkheid in hun leven te brengen. Coördinator Jos de Vida: “Ik vind het moeilijk dat zoveel kinderen hun ouders moeten verzorgen en voor hen moeten tolken. Maar het is mooi om de veerkracht en de talenten van kinderen te zien.”
Ondersteuning van illegalen
We fietsen langs twee plekken waar uitgeprocedeerde vluchtelingen of mensen zonder papieren hulp kunnen krijgen. We kunnen niet naar binnen, mogen niet fotograferen. In en voor het kleine pand van STIL is het een drukte van belang. Sommige mensen lijken gelaten, anderen gestresst. Een Irakees ontbloot zijn bovenlichaam: ze hebben hem in Irak een nier ontnomen. Hij slaapt al 8 maanden op straat, wordt geregeld opgepakt. Een rusteloos onzeker leven. We fietsen langs het Ubuntu Huis waar o.a. activiteiten zijn voor dakloze vluchtelingen.
Drie vluchtelingenstromen in de Waalsekerk
We krijgen een rondleiding door de Waals Pieterskerk, de oudste kerk vanUtrecht (1048) en drinken koffie in de prachtige tuin vol kruiden met passende bijbelteksten. In de 16e eeuw vluchtten Waalse protestanten naarNederland. Deze Franstalige kerk is door hen opgericht. Later zochten de protestantse Hugenoten uit Frankrijk hier ook hun toevlucht. De derde stroom vluchtelingen (Franstalige Afrikanen) heeft voor verjonging van de kerk gezorgd. Een boeiende mix van culturen.
Doopsgezinden met roots over de hele wereld
Op bezoek bij een onopvallende Doopsgezinde kerk in een voormalige brouwerij. Rita van der Wijk-Kaethler vertelt de vluchtgeschiedenis van haar eigen familie: van Pruissen, Polen naar Zuid Rusland, Siberië, Paraguay en Canada, soms om religieuze, maar ook om economische redenen. Zelf geboren en getogen in Paraguay, liep ze op het Doopsgezinde Wereldcongres in Amerika haar huidige Nederlandse man tegen het lijf. In de kerk zaten vroeger de vrouwen en kinderen in het midden en de mannen aan de zijkanten er omheen om hen te beschermen.
UAF laat vluchtelingen studeren
Marriëtte Flipse van UAF vertelt ons wat een kapitaalvernietiging het is als hoogopgeleide vluchtelingen in Nederland laaggeschoold werk moeten doen of als vluchtelingen een afwachtend passief bestaan leiden. Het UAF helpt jaarlijks zo’n 300 vluchteling studenten met studie en werk. De directeur met Iraanse roots heeft ooit zelf via het UAF kunnen studeren. Een opbeurend verhaal. Hier zijn vluchtelingen geen slachtoffers, maar krijgen ze kansen om hun talenten te benutten in Nederland of later weer in hun land van herkomst.
Evangelische Broedergemeenschap in Zeist
We vervolgen onze weg naar Zeist via een prachtige groene route over de Bisschopswetering, een verborgen weg die de Utrechtse bisschop nam toen de katholieken onderdrukt werden. We fietsen langs Slot Zeist en lunchen in de prachtige tuin van de Evangelische Broedergemeente. Opgericht na de dood van de Tsjechische hervormer Johannes Hus in 1415, in de 17e eeuw hevig vervolgd. In de 18eeeuw stichtte Hernhutter graaf Zinzendorf in Zeist een bloeiende ondernemende christelijke gemeenschap, die veel welvaart bracht. Tegenwoordig bestaat de Zeister gemeenschap voor een groot deel uit Surinaamse Nederlanders. Binnenkort vieren zij 150 jaar afschaffing van de slavernij. Tegenover het Broederplein is ook een Zusterplein, waar de protestantse ontwikkelingsorganisatie ICCO voor haar intrek bij Kerk in Actie jarenlang huisde.
Uitgekotst of welkom geheten
Tijdens onze tocht door de bossen begint het langzaam steeds harder te regenen. We krijgen juist op dat moment een ijsje en schuilen in de ‘rijdende kerk’. Somaliër Samatar vertelt daar zijn vluchtverhaal: met tantes en zussen als 6-jarige op de vlucht van Noord Somalië naar Ethiopië. Na lang zoeken weer herenigd met zijn ouders, die 2 jaar later met hun gezin per vliegtuig via Rome naar Nederland vluchten. Als 8-jarige een week gevangen gezeten op Schiphol, teruggestuurd naar vliegveld Rome, uitgehongerd bedelen bij toeristen, teruggestuurd naar Ethiopië. In de burgeroorlog die daar net uitbreekt, worden enkele Somaliërs vermoord. Er ontstaat een schandaal: Nederland en Italië hebben vluchtelingen geen bescherming geboden. Dit is de redding van Samad en zijn familie. Ze worden uitgenodigde vluchteling in Nederland. Zo groot kan het verschil zijn als er wel of niet geloofd wordt in jouw verhaal. Zonder hard bewijs worden vluchtelingen met wantrouwen bejegend…
Een wake bij gevangen vluchtelingen in Kamp Zeist
We doen tot slot mee aan bij de wake in Kamp Zeist, die omliggende kerken maandelijks houden sinds in 2005 bij de brand in de gevangenis op Schiphol vluchtelingen om het leven kwamen. De kerken blijven dit doen totdat er geen vluchtelingen meer onschuldig gevangen gezet worden. We zingen: “Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft”. We horen verhalen van het onrecht dat vluchtelingen in Nederland wordt aangedaan. We plaatsen bloemen in de hekken.
Boeiende mede fietsers
Daarna ondernemen we de terugtocht naar Utrecht. Boeiend zijn ook de gesprekken onderweg met onbekende mede fietsers, allen begaan en soms zeer actief betrokken bij vluchtelingen of zelf vluchteling. Aangenaam gezelschap om een dag mee op te fietsen. Bekijk een filmpje van het Reformatorisch Dagblad op het meest regenachtige moment van de route.
Wereldvluchtelingendag:
Wij waken hier sinds de brand in het cellencomplex op Schiphol-Oost , oktober 2005. Wij blijven hier waken zolang vreemdelingen zomaar worden opgesloten terwijl zij niets misdeden toen ze naar een veilige toekomst zochten. Als dat stopt, meneer Teeven, dan stoppen wij ook.
Vreemdelingen noemt ons land de mensen die hier binnen wonen.
Maar zij zeggen:
Noem mij geen vreemdeling, mijn woorden klinken vreemd,
maar mijn gevoelens zijn dezelfde als die van jou.
Noem mij geen vreemdeling; ik wil mensen dichtbij me
omdat het zo koud is en kil, diep in mijn hart
Noem mij geen vreemdeling; de grond waarop wij lopen is dezelfde,
maar niet het “beloofde land “ dat ik had verwacht.
Noem mij geen vreemdeling; grenzen zijn mensen werk,
scheidsmuren bouwen wij zelf en isoleren jou ook.
Noem mij geen vreemdeling: ik zoek zoals jij vrede en recht
in naam van God , zo is er maar één.
Parlementaire enquête asielzoekers’
Er moet een parlementaire enquête komen over het beleid rondom vreemdelingendetentie in Nederland. Die mening heeft Elcke Bonsen, vertrouwensarts van onder andere de Guinese hongerstaker Bah, stelt voor dat er een parlementaire enquête komt naar de detentie van asielzoekers
De heer Bah is tijdens zijn uitzetting geweigerd door de piloot in Parijs om nog verder vervoerd te worden, onder meer vanwege het protest dat er onder Guinese passagiers ontstond tegen de schandalige behandeling die hem (wederom) ten deel viel. Buiten Nederland vindt men het hier en daar gelukkig nog steeds niet normaal hoe wij hier met die mensen om menen te kunnen gaan.
Een getuige van het wanbeleid: Beroep betreffende visitatie van een vreemdelinge in detentiecentrum
Onderstaand volgen enkele letterlijke passages uit een recente uitspraak, gepubliceerd door Eduard Nazarski, directeur van Amnesty
Een asielzoekster die negen dagen in aanmeldcentrum Schiphol op een afdeling met andere vreemdelingen had verbleven, werd toen naar een centrum voor vreemdelingenbewaring overgebracht. De directeur beslist dat klaagster in het belang van de orde en veiligheid in de inrichting gevisiteerd diende te worden … Klaagster weigerde echter mee te werken.
Er werd de vrouw te verstaan gegeven dat het personeel haar dan zou uitkleden. En dat daar ‘in verband met de veiligheid’ mannelijke personeelsleden bij aanwezig zouden zijn. Omdat klaagster bleef weigeren mee te werken is zij door personeel ontkleed. Er is een beenklem toegepast, een techniek om de benen uit elkaar te dwingen. Volgens de directeur is er geen sprake geweest van vaginale visitatie. Wel heeft een vrouwelijk personeelslid klaagsters bilnaad geschouwd omdat klaagster weigerde de verzochte kniebuigingen te maken. Nu klaagster geweigerd had mee te werken aan de reguliere visitatie … kon de directeur in redelijkheid beslissen klaagster in het belang van de orde en veiligheid van de inrichting de maatregel van afzondering op te leggen.
Volgens het medisch dossier is mevrouw ernstig getraumatiseerd ten gevolge van ondergane verkrachting en mishandeling in het land van herkomst.
Bekend was immers dat klaagster in het verleden altijd, zij het onder protest, had meegewerkt aan visitaties bij terugkomst in de inrichting. Een trauma op dit gebied behoefde men dus niet te verwachten. Bovendien had klaagster geen enkele reden gegeven voor haar weigerachtige houding.
Dat er twee mannelijke personeelsleden aanwezig waren is volgens de commissie geen onbehoorlijke procedure, omdat de vrouw daarvoor gewaarschuwd was en er bovendien ‘ op dat moment geen andere, vrouwelijke personeelsleden beschikbaar waren.’ Dat de bilnaad is geschouwd acht de commissie:een proportionele maatregel gelet op klaagsters weigering om kniebuigingen te maken. Ten aanzien van het aanleggen van een beenklem bij klaagster, geldt het volgende. Voldoende aannemelijk is dat klaagster op dusdanige wijze verzet heeft geboden tegen de visitatie dat het gebruik van vrijheidsbeperkende middelen, zoals een beenklem, gerechtvaardigd was.
Op een enkel punt stelt de commissie de klaagster in het gelijk:Van het gebruikmaken van dit middel [de beenklem] had een schriftelijk verslag, als bedoeld in artikel 9, eerste lid, van de Geweldsinstructie penitentiaire inrichtingen, moeten worden gedaan. Een dergelijk verslag ontbreekt. Dit onderdeel van het beklag zal daarom op formele gronden alsnog gegrond worden verklaard. Aan klaagster zal een tegemoetkoming worden toegekend van 15 euro.
Teeven heeft inmiddels besloten dat de “gewone” illegaal in Nederland verblijvenden niet meer zullen worden opgesloten. Dit nieuws klinkt te mooi om waar te zien.. en komt vandaag als het cadeautje dat iedereen verdient. Nu nog daden. Wij waken nog.
• Omdat vrijheidsberoving van mensen-zonde-strafblad schending van basisrechten is
• Omdat dat plaats vindt in het Detentiecentrum Zeist
• Omdat het onacceptabel is dat mensen, hoewel slechts in vreemdelingenbewaring, als criminelen worden behandeld
• Omdat dat de enige verklaring kan zijn voor het gebrek aan openheid in de centra
• Omdat de mensen achter prikkeldraad weten dat we er even zijn
• Omdat zij daardoor bemoedigd worden
• Omdat we, door het ontbreken van een opvanglocatie, met lege handen staan wanneer mensen worden geklinkerd
• Omdat we ons schamen voor een Nederland dat om deze reden in het zwartboek van Amnesty International staat
• Omdat dit alles geweten moet worden
• omdat zwijgen medeschuldig maakt……