Juli 2012
Vandaag – 1 juli – is het een nationale feestdag in Suriname.
Keti-koti, dag van de verbroken ketenen, in het Suriname-van-nu verbreed tot Dag van de vrijheden. Op 1 juli 1863 schafte Nederland de slavernij af in Suriname. Duizenden mensen werden hersteld in een elementair recht, het recht op zelfbeschikking.
Eigen bestuur. – Kunnen bepalen wat je doet en voor wie. -Vrijheid van handelen.
Hier, op deze plek aan de goede kant van de hoge hekken, staan we erbij stil dat vrijheid van handelen niet voor iedereen geldt.
Als geestelijk verzorger in de psychiatrie maak ik dagelijks mee hoe mensen in het kader van hun behandeling en herstel achter gesloten deuren worden verpleegd, soms ook tegen hun zin. Hen worden tijdelijk bepaalde vrijheden ontnomen.
Over die vrijheden wordt vaak gesproken: “Heb je vrijheden?” “Heeft zij de vrijheid om onder begeleiding naar buiten te mogen?” is een vraag die ik nog wel eens stel.
Vrijheid heeft te maken met ‘stuur’ hebben over je eigen situatie. Regie in eigen hand.
Soms lukt dat niet meer. Dan kom je onder vreemd bestuur. Een bepaalde lijdensdruk is het gevolg. Er zijn grote overeenkomsten tussen mensen in en buiten de psychiatrie. De verschillen zijn gradueel, niet principieel. Mensen die opgesloten worden vanwege hun gezondheid richten hun focus op die onvrijheid, maar er zijn andere onvrijheden, andere vormen van ‘vreemd bestuur’, die al langer aan de orde waren en lijden veroorzaakten.
Mensen buiten de psychiatrie zijn niet allemaal gezond, ook niet in hun hoofd, en zijn niet allemaal vrij van lijden.
Vormen van vreemd bestuur, onvrijheid, kent vrijwel iedereen. Familiecodes, sociale groepsdruk, maatschappelijke carrière-druk, schuldgevoel: het zijn maar voorbeelden van krachten waarover we lang niet altijd de regie in eigen hand hebben.
Er zijn grote overeenkomsten tussen de mensen binnen in Kamp Zeist en de mensen erbuiten. We zijn allen mensen die veiligheid nodig hebben en niets liever willen dan in vrede en rust een bestaan op te bouwen. Zij zitten achter een hek. Wij achter andere barrières en beperkingen. Sommige wel minder absoluut.
Het verlangen naar Keti-Koti, dag van verbroken ketenen, verbindt ons over de hekken heen.
Anton Stegeman